Το πολύ ενδιαφέρον αυτοβιογραφικό πορτραίτο του αλησμόνητου Ευάγγελου Μουζουράκη (Του Κώστα Ζαμάγια)

Από

16 Δεκ 2018

911

Φίλες/Φίλοι, θεωρώ χρέος μου να μοιραστώ μαζί σας -με τη δέουσα αναγνωστική υπομονή- το αυτοβιογραφικό πορτραίτο του προσφάτως αποβιώσαντα ευπατρίδη συμπολίτη μας.

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΘΕΟΦ. ΜΟΥΖΟΥΡΑΚΗΣ

(Κως, Κυριακή, 26.3.1919 – Σάββατο, 30.11.2018)

Βιογραφικό, Αντίδωρο Μνημόσυνο

Πλήρης ημερών, σε ευλογημένη ηλικία, φτερούγισε για μια ξεχωριστή πορεία ένας άρχοντας της πόλης και του νησιού μας με Μικρασιάτικη ψυχή. Ο ίδιος αφηγείται τη ζωή του:

«Ονομάζομαι Μουζουράκης Ευάγγελος του Θεοφίλου και της Αναστασίας Νικολ. Χατζηνικολάου. Οι γονείς μου ήρθαν στην Κω από την Αλικαρνασσό της Μ. Ασίας στο τέλος του 1915. Είχαν δυο αγόρια, τον Μικέ και τον Γιώργο. Ο πατέρας μου ήταν χονδρέμπορος αλλά μετά έγινε ιερεύς, διότι άρχισαν πλέον οι Τούρκοι να καταδιώκουν τους ΄Ελληνες. Υπηρέτησε την εκκλησία της Αλικαρνασσού από το 1911 μέχρι τις αρχές του 1916. Το 1915 έφυγε πρώτα η μητέρα μου με τα δύο παιδιά και το επόμενο έτος έφυγε κι εκείνος από το Πετρούμι για την Κω, σκαστός μάλιστα, γιατί ήταν προφυλακισμένος. Εκατηγορείτο ότι μετέδιδε τα μυστικά της Τουρκίας στους ΄Ελληνες λόγω της ιδιότητός του ως ιερέως. Γι΄ αυτό εφυλακίσθη. Αρχές του 1916 μέσα στον χειμώνα δωροδόκησε ένα Τούρκο βαρκάρη με 20 χρυσές οθωμανικές λίρες, για να τον φέρει στην Κω. Η οικογένεια είχε ήδη έρθει και οι αδελφές του πατέρα μου, όλο το σόι.

Όταν ήρθε στην Κω, οι Ιταλοί δεν ήθελαν να τον δεχθούν, προσπάθησαν να τον στείλουν πίσω. Επενέβησαν πρώτος ο αείμνηστος Μητροπολίτης Κω Αγαθάγγελος Αρχύτας, από τις Κυδωνίες της Μ. Ασίας (Αϊβαλί), δεύτερος ο Κώος γιατρός Στέφανος Γεωργιάδης (Χατζηγεωργαράς), ο μακαριστός Κωνσταντίνος Λουκίδης και πολλοί άλλοι πρόκριτοι της Κω και Αλικαρνασσείς, οι οποίοι κατέφυγαν στην Κω πρόσφυγες και ζήτησαν να παραμείνει. Για να δει ο κόσμος ότι έφυγε από το νησί, αποφάσισαν να βγει η βάρκα έξω από το λιμάνι και να τον αφήσει κάπου αλλού σε διαφορετικό σημείο της ακτής. Σύμφωνα με την τότε η σύμβαση δεν εδέχοντο τους πρόσφυγες. ΄Ετσι και έγινε. Απομακρύνθηκε η βάρκα από το λιμάνι και τον έβγαλε στην παραλία του Κούμπουρνου (Νέας Αλικαρνασσού). Μετά ο πατέρας μου κατέβηκε στην πόλη με τα πόδια. Ο Μητροπολίτης Αγαθάγγγελος τον διόρισε ιερέα εκ περιτροπής μια εβδομάδα στην Αγία Παρασκευή και μια στον ΄Αγιο Νικόλαο. Δεν υπήρχαν τότε άλλες εκκλησίες για να εκκλησιάζεται ο κόσμος. Οι Ιταλοί δεν του έδιναν άδεια παραμονής παρά μόνο προσωρινή δύο μηνών. Ο Μητροπολίτης Κω Αγαθάγγελος διαμαρτυρήθηκε έντονα στον τότε γενικό διοικητή Δωδεκανήσου στη Ρόδο και απαίτησε να παραμείνει, διότι είχε ανάγκη από ιερείς. Είχε τελειώσει την Ηροδότειο Δημοτική Σχολή και το Σχολαρχείο της Αλικαρνασσού και ήταν άριστος κάτοχος της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής. Μετά από δύο μήνες ήρθε η άδεια από τη Ρώμη να μείνει για πάντα στο νησί.

΄Οσοι Χριστιανοί μείνανε στο Πετρούμι, τους πήραν στην εξορία και πέθαναν στο δρόμο. Όταν ήρθε η μάνα μου στην Κω, δεν είχε τίποτα, δεν της επέτρεψαν να πάρει ούτε ψωμί για το δρόμο για τα παιδιά της. Η φιλοξενία στην Κω ήταν καλή, διότι οι Κώοι βοήθησαν όσους ήρθαν, παρέμειναν και αφομοιώθηκαν με το ντόπιο στοιχείο. Το 1916 γεννήθηκε η αδελφή μου η Χρυσάνθη. Το 1919 γεννήθηκα εγώ, μέρα Κυριακή, στις 26-3-1919, γι΄ αυτό με λένε Βαγγέλη. Το 1928 γεννήθηκε η αδελφή μου η Δέσποινα. Δηλαδή είμασταν μια οικογένεια επταμελής. Ο πατέρας μου ήταν ιερεύς. Λειτουργούσε κάθε εβδομάδα εκ περιτροπής ανά εβδομάδα στην Αγία Παρασκευή και στον ΄Αγιο Νικόλαο. Εμείς τα παιδιά είμεθα υπηρέτες των εκκλησιών. Εκεί μέσα μεγάλωσα και ανέλαβα σαν αριστερός ιεροψάλτης το 1933, στον Ι. Ναό Αγίου Νικολάου. Την ημέρα του σεισμού ήμουν μέσα στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου (΄Αη Γιώργη του Αρρεναγωγείου) στον αρχαιολογικό χώρο πίσω από την οδό Ιπποκράτους κοντά στο Ακταίον. Δίπλα υπήρχε το κτίριο του σχολείου, εκεί έκανα τις έξη τάξεις του δημοτικού Με τον σεισμό έπεσε κι έγινε χαλάσματα, έμεινε όμως η εκκλησία. Ανήμερα του Αγίου Γεωργίου έψαλλα, λειτουργούσε ο Αρχμανδρίτης Φιλήμων Φωτόπουλος. Με το τελείωμα της λειτουργίας έγινε ο σεισμός. Ευτυχώς σωθήκαμε. Αν ήμασταν έξω, θα είχαμε σκοτωθεί. ΄Εφυγα από την εκκλησία αλλά δεν μπορούσα να βρω το σπίτι μου λόγω της καταστροφής. Μετά από πολλές προσπάθειες το εντόπισα, εκεί έμαθα ότι οι γονείς μου είναι κάτω στο λιμάνι, όπου πήγα και τους συνάντησα. Η Ιταλική υπηρεσία έστειλε στρατιωτικά αυτοκίνητα και μας μετέφεραν μέσα στο παλιό γήπεδο. Εκεί μας παρέδωσαν αντίσκηνα και μείναμε έξη μήνες υπό βροχή μετά τον σεισμό. Μετά κάναμε παράγκες (στο περβόλι της Μπετιάς) και μείναμε μέσα Στη συνέχεια οι Ιταλοί είχαν κάνει σχέδια να επεκτείνουν την πόλη έξω από το παλιά της όρια. Όταν έφτιαξαν τα πρώτα σπίτια στην περιοχή της Πιάτσα Ροτόντα, κατοικήσαμε εκεί.

Παρέμεινα ψάλτης μέχρι το 1947. Τότε αποσύρθηκα. ΄Ημουνα πλέον έμπορος και δεν είχα τον χρόνο. Διότι ο ψάλτης πρέπει να είναι και στους εσπερινούς και στις προηγιασμένες και στις λειτουργίες κλπ. Πρέπει να είναι παρών σε όλες τις ιερατικές ακολουθίες. Σημειοτέον ότι όλα αυτά τα χρόνια σαν ιεροψάλτης δεν έλαβα καμία αμοιβή από την εκκλησία. ΄Οχι μόνο εγώ και ο δεξιός ο ψάλτης αλλά και οι ιερείς την εποχή εκείνη δεν είχαν μισθό. Η συντήρησίς των εγίνετο από καμιά βάπτιση, αγιασμό, τέτοια πράγματα. Τελείωσα το δημοτικό σχολείο και το ημιγυμνάσιο Κω το 1935, διότι δεν υπήρχε πλήρες γυμνάσιο. Όταν τελειώσαμε το ημιγυμνάσιο, έπρεπε να πάμε ή στην Κάλυμνο ή στη Ρόδο, όπου υπήρχαν πλήρη γυμνάσια. Εγώ, ο δικηγόρος Εμμανουήλ Χατζηπέτρος, ο γιατρός Περικλής Ζερβάνος και ο δικηγόρος Λευτέρης Μουζάκης προτιμήσαμε το Βενετόκλειο γυμνάσιο Ρόδου, όπου φοιτήσαμε το διάστημα 1935-1937. Μαθητής ων έκανα ιεροψάλτης στον ΄Αγιο Γεώργιο τον Άνω στην πόλη της Ρόδου κοντά στο Βενετόκλειο γυμνάσιο. Έμενα στην παλιά πόλη μαζί με τον Λευτέρη Μουζάκη, για να πληρώνομε λίγα λεφτά, είμασταν φτωχοί. Ψάλτης έπαιρνα 15 φράγκα το μήνα χαρζηλίκι. Στη Ρόδο γνώριζα τον δικηγόρο Γαβριήλ Χαρίτο, πήγαινα στο γραφείο του, του άρεσε να συζητά μαζί μου.

Οι μαθητές στη Ρόδο έβγαζαν μια εφημερίδα, στην οποία εδημοσεύοντο οι καλύτερες εκθέσεις των μαθητών. Μεταξύ αυτών ήμουνα κι εγώ. Τελείωσα με βαθμό δέκα το γυμνάσιο. Ο γυμνασιάρχης με είχε ψηλά, σε μεγάλη εκτίμηση. ΄Ετος 1937, Απρίλιος μήνας, ήμουν έκτη τάξη γυμνασίου. Στη Ρόδο έφτασε ο Ντε Βέκι, υπουργός του Μουσολίνι. Ο γυμνασιάρχης μας υποχρέωσε να τιμήσομε ως γυμνάσιο την άφιξή του αλλά κρατώντας ιταλικές όχι ελληνικές σημαίες, όπως γινόταν πρώτα. Οι μαθητές δεν δεχθήκαμε να παρελάσομε. Το απόγευμα της ίδιας μέρας είχαμε συνεννοηθεί οι μαθητές της 6ης τάξης, ότι δεν θα παραστούμε την επόμενη μέρα, αλλά ότι θα πάμε σε άλλο μέρος να περάσομε το χρόνο μας. Την ώρα που συζητούσαμε, μας συνέλαβε η Ιταλική αστυνομία κατόπιν προδοσίας, 25 άτομα της 6ης γυμνασίου του Βενετόκλειου. Από κει μας μετέφεραν με δύο αυτοκίνητα στο αστυνομικό τμήμα Ρόδου. Μας έβαλαν τον ένα πίσω από τον άλλο και μας πέρασαν από ανάκριση: πως σε λένε, όνομα πατέρα, μάνας, που γεννήθηκες κλπ. Μας οδήγησαν στα κρατητήρια, όπου μας έβαλαν σε μικρά δωμάτια ανά πέντε άτομα. Εκεί μείναμε ένα μερόνυχτο, κλειδωμένοι, χωρίς νερό και φαί. Την επόμενη μέρα μας έβγαλαν και μας οδήγησαν σε μια μεγάλη αίθουσα, όπου ήρθαν οι γονείς των Ροδιτών μαθητών και για μας οι Ροδίτες κηδεμόνες μας. Μας είπαν «δεν έπρεπε να το κάνετε αυτό, έπρεπε να παρελάσετε. Αλλά η Ιταλική Κυβέρνηση δεν θα σας τιμωρήσει. Μας άφησαν και φύγαμε. ΄Ηταν η περίοδος των εξετάσεων. Αφού τις τελειώσαμε, δεν μας έδιναν τα απολυτήρια. Μια ομάδα μαθητών πήγαμε στο δεσπότη Ρόδου Απόστολο και του ζητήσαμε να μεσολαβήσει για να μας τα δώσουν. Πράγματι με τη μεσολάβηση του ίδιου και του Κωνσταντινουπολίτη ΄Ελληνα Πρόξενου κ. Δημητρίου Παππά μας έδωσαν τα απολυτήρια και φύγαμε από τη Ρόδο με το πλοίο Fioume. Όταν φτάσαμε στην Κω, ήρθαν οι βάρκες πάνω στο πλοίο και μας έβγαλαν έξω στη σκάλα του πολεμικού. Εκεί μας περίμεναν δύο Ιταλοί καραμπινιέροι, ο Χαϊδάρης, Τούρκος της Κω, που έμενε στο Κακό Πρινάρι και ο Δημοσθένης Κρασσάς. Μας πλησίασαν και ζήτησαν ευγενικά να τους ακολουθήσομε στο αστυνομικό τμήμα. Πήγαμε, εκεί πήραν τα πλήρη στοιχεία μας: όνομα, επίθετο, όνομα πατέρα, μάνας, αδερφού, διεύθυνση, καταγωγή, κλπ. Μας είπαν: «κάθε μέρα επί 6 μήνες θα έρχεσθε στις 8 το πρωί και θα λέτε πρεζέντε», που θα πει παρών. Αυτό κράτησε 6 μήνες. ΄Υστερα μας άφησαν ελεύθερους. Δεν επέτρεπαν όμως σ΄ εμάς τους φοιτητές να πάμε στην ελεύθερη Ελλάδα, στην Αθήνα. Μας μάζεψαν μια μέρα, μας πήραν πάνω στη διοίκηση, καμιά 15αριά είμασταν και μας πρότειναν να πάμε στην Ιταλία, να σπουδάσομε δωρεάν. Όμως κανένας μας δεν δέχτηκε την πρόταση αυτή. ΄Ετσι μείναμε στην Κω. Αυτό το γεγονός ήταν η αιτία που ματαιώθηκε η επιθυμία μου να σπουδάσω. Όταν τελείωσα το γυμνάσιο εργάστηκα ως λογιστής στο κατάστημα υποδημάτων των αδελφών Θεοδοσίου, Μιχάλη, Λεωνίδα, Παράσχου, Νικολάου Γιαλλούση. ΄Ηθελα να σπουδάσω αλλά δεν μου επέτρεπαν οι Ιταλοί να πάω στην Αθήνα. ΄Οσοι έφευγαν από την Κω, δεν γύριζαν πίσω. Δεν ήθελα ούτε έμπορος, ούτε τίποτε άλλο, ήθελα να γίνω δικηγόρος, είχα λέγειν, ευφράδεια, ιδέες… δυστυχώς όμως δεν έγιναν αυτά.

Οι τελευταίες οικογένειες που έφυγαν το 1939 από την Κω για πάντα, για να εγκατασταθούν στην Αθήνα, ήταν δύο: της Καλλιόπης χήρας Ευριπίδη Ζερβάνου με τρία ορφανά παιδιά από την Κω και του Δήμου ΄Αμαλλου, από την Αντιμάχεια με τα τέσσερα παιδιά Μαίρη, Χρυσούλα, Τάσο και Αργυρώ. Τα Καλύμνικα σκάφη έπαιρναν κρυφά τους δικούς μας, που ήθελαν να σπουδάσουν, από κάποια έρημη παραλία της Κω και τους μετέφεραν στο πρώτο ελληνικό λιμάνι, στην Αμοργό, απ΄ όπου έφταναν στην Αθήνα. Εγώ πως να πάω, που να φύγω; Δεν είχα τη δύναμη… Οι Λευτέρης Μουζάκης, Ιωάννης Γιαννούλης του Νικολάου, Ιωάννης Φωτόπουλος του Αθανασίου, Δημήτριος Μάρκογλου του Λουκά-της Ισιδώρας και πολλοί άλλοι Κώοι έφευγαν μέσω Αμοργού κι έφταναν στην Αθήνα, για να βρουν εργασία και σπουδάσουν. Ο πατέρας μου ήταν φτωχός, που να με στείλει… όσοι έφευγαν στην Αθήνα είχαν γνωστούς, εγώ που να πήγαινα; – «Γιε μου -έλεγε ο πατέρας- που θα πας εσύ; αυτοί έχουν ξαδέρφια, φίλους, που θα πας; Θα σε φιλοξενήσουν μια, δυο εβδομάδες, ύστερα θα σε βαρεθούν, που θα πας; με τι λεφτά θα σπουδάσεις; θα γυρίζεις μέσ΄ στους δρόμους»;΄Ετσι άλλαξα τα σχέδια κι έγινα έμπορος. Το 1938 οι Ιταλοί έκλεισαν τα σχολεία και απαγόρευσαν να διδάσκεται η ελληνική γλώσσα. Τα πρώτα μου χρόνια ασχολήθηκα ως λογιστής σε ένα υποδηματοποιείο, που έφερνε παπούτσια για τους Ιταλούς στρατιώτες. ΄Ηταν του Λεωνίδα Γιαλλούση. ΄Εκανα 3 χρόνια εκεί. ΄Ηταν το γωνιακό μαγαζί απέναντι από την αγορά, το σημερινό χρυσοχοείο του Θεοδόση Διακογιάννη. ΄Εφερνε ένα παπούτσι τύπου «αεροπλάνο», έτσι λεγόταν. Είχε 10.000 στρατιώτες τότε στην Κω, ήταν παραμονή πολέμου, ζούσαμε στα πρόθυρα του Β΄ παγκόσμιου πολέμου.΄Ολα τα παπούτσια των στρατιωτών έρχονταν σε μας και οι εργάτες έβαζαν τις μεζοσόλες. Είχε 50 εργάτες και δούλευαν συνέχεια, γιατί τα παπούτσια ήταν πάρα πολλά. Το 1943 άνοιξα το πρώτο μου εμπορικό κατάστημα με ψιλικά. ΄Ηταν μικρό, γιατί τα κεφάλαιά μου ήταν λίγα. Ήταν το γωνιακό μαγαζί στην αγορά απέναντι από τα κρεοπωλεία δίπλα στου Σαμαρά, που πουλούσε βαρελίσιο κρασί. Το 1945 μεταφέρθηκα στην οδό Β. Παύλου 7, όπου έμεινα μέχρι το 1977, οπότε μου έκαναν έξωση. Αναγκάστηκα ν΄ αφήσω το μαγαζί, να εγκαταλείψω και το επάγγελμα του εμπόρου. Μετά ασχολήθηκα με το τουριστικό πρακτορείο στην οδό Αλεξάνδρου Διάκου 10.

΄Οσο ήμουν μαθητής στο γυμνάσιο Ρόδου έκανα παρέα με ένα Ροδίτη συμμαθητή μου, τον Παύλο Γεωργιάδη. Ο πατέρας του είχε πρακτορείο στη Ρόδο. Τα απογεύματα πηγαίναμε εκεί και περνούσαμε τις ώρες μας. Το 1950 σε ένα ταξίδι μου, ερχόμουν από τον Πειραιά στην Κω, ξάφνου, να ο Παύλος μπροστά μου. Με αγκάλιασε και με ρώτησε: «με τι ασχολείσαι τώρα»; Του απάντησα «με το εμπόριο». Μου λέει «Θα σε κάνομε τουριστικό πράκτορα». Του λέω «πως θα με κάνεις πράκτορα»; Αντί γι΄ απάντηση, κατέβηκε στην καμπίνα του, έφερε τρία στελέχη, και μου είπε: «να, είναι εύκολο, το ένα είναι για επιβάτες, το άλλο για φορτωτικές, το τρίτο για φορτωοαποδείξεις. ‘Ετσι έκανα αίτηση στο Λιμεναρχείο και πήρα την άδεια άσκησης επαγγέλματος ναυτικού και τουριστικού πράκτορα. Στην Κω ζήτησα από τον Αντώνη Χαζηνικολάου να συνεργαστούμε. Δούλευε τότε υπάλληλος σε ένα τουριστικό γραφείο, που άνοιξε ο Νίκος Μανούσης, όταν ήρθε στην Κω από την Αμερική, γιατί ο ίδιος δεν γνώριζε τη δουλειά. Το γραφείο ήταν στη χαντάκα, το γωνιακό μαγαζί δίπλα στα σκαλιά που οδηγούν στον αρχαιολογικό χώρο του λιμανιού, πρώην φαρμακείο της Θάλειας Νικολή. Πριν το μαγαζί το είχε κάποιος Εβραίος. Αυτό έγινε στις αρχές της δεκαετίας του ΄50. Ο Αντώνης Χατζηνικολάου δούλευε πριν ως υπάλληλος. Από κει τον θυμούμαι. Μετά τον πήρα εγώ. ΄Εμεινε ένα χρόνο κοντά μου στη Β. Παύλου 7. ΄Εγινα εξπέρ και μετά άνοιξα δικό μου πρακτορείο. Ο Α. Χαυτζηνικολάου άνοιξε μετά δικό του γραφείο κάτω από το δημαρχείο. Τον Αντώνη Χατζηνικολάου διαδέχτηκαν αργότερα οι αδελφοί Χατζαντώνη. Το γραφείο-πρακτορείο μου ήταν στην οδό Β. Παύλου 7 δίπλα στην πύλη του φόρου. Το προηγούμενο γραφείο μου στην οδό Αλεξάνδρου Διάκου 10, ήταν του Μενασέ. Το χρησιμοποιούσε ως αποθήκη ο Νίκος Σύκαλης. ΄Ηταν σε άθλια χάλια. Ξόδεψα ένα εκατομμύριο δραχμές τότε, για να το επισκευάσω.΄Ηταν μεγάλο μαγαζί, 170 μ2. Είχε μια αίθουσα συνεδριάσεων, γραφείο, πατάρι, αν ήθελε κάποιος να ξεκουραστεί ή να κοιμηθεί. ΄Εμεινα 20 χρόνια εκεί.

Τα χρόνια εκείνα ήμουν κλειδί στην υπόθεση για τη μετανάστευση. Βοήθησα πολύ κόσμο στην εποχή μου να φύγει. Το θέμα είναι ότι τότε οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν αγράμματοι. Οι μορφωμένοι ήταν οι τελειόφοιτοι του δημοτικού. Από το ΄50 μέχρι το ΄60 βοήθησα πολλούς ανθρώπους να φύγουν, διότι αντιπροσώπευα το «Γραφείο των Δύο Εκκλησιών», έτσι λεγόταν ένας διεθνής φορέας, που είχε έδρα το Παρίσι. Η σφραγίδα του είχε μεγάλη ισχύ, ήταν η ελεύθερη άδεια για να μπορεί να φύγει, να μεταναστεύσει κάποιος. Τότε υπήρχαν απαγορευτικά, ήταν κλειστή η γραμμή για Αμερική, Αυστραλία κλπ. Είχε διαδικασία τότε, ενώ τώρα βγάζεις ένα εισιτήριο και πας όπου θέλεις…Οι περισσότεροι απ΄ όσους έφυγαν για την Αυστραλία ήταν από την Αντιμάχεια και το Ασφενδιού. ΄Εφυγαν και από την πόλη αλλά ήταν ελάχιστοι. Την εποχή εκείνη, 1950-60 ήταν η πιο φτωχή περίοδος της Κω. Ο κόσμος άρχισε να μεταναστεύει, για να βρει καλύτερη τύχη. Πήγαιναν και στην Αμερική αλλά λίγοι. Οι πιο φιλότιμοι απ΄ όσους πήγαν στην Αυστραλία, μου έστελναν επί 2-3 χρόνια συνέχεια κάθε Χριστούγεννα ένα γράμμα με ευχές και μέσα στο γράμμα αυτό είχανε πότε 10, πότε 20, πότε 30 δολάρια, έτσι για κέρασμα. ΄Υστερα σταμάτησαν. Αισθάνονταν ευγνωμοσύνη, διότι νόμιζαν ότι τους έστειλα στον «παράδεισο». Είχαν μεγάλες δυσκολίες τότε.

Συνεργαζόμουν με ταξιδιωτικά γραφεία μέσω των οποίων έφευγαν οι μετανάστες. Η ροή άρχισε το 1950 μέχρι το 1960. ΄Ημουν όρθιος, εδώ, και βοήθησα πολύ κόσμο να φύγει. Από το 1950 μέχρι το 1968 αντιπροσώπευα τα παρακάτω επιβατηγά πλοία, τα οποία έμεναν στη ράδα, στα ανοιχτά του λιμανιού, γιατί δεν υπήρχε προβλήτα:

– 1950-1954 «Τέτη», «Καδιώ», της ατμοπλοίας Υιών Σιγάλα.

– 1952-1958 Μ/V «Γεώργιος Κολοκοτρώνης» της Νέας Ηπειρωτικής του Πέτρου Ποταμιάνου.

– 1954-1958 «Σεμίραμις», «Ατρεύς» της εταιρείας Ηπειρωτική.

Από το 1974 μέχρι το 2006 αντιπροσώπευα τα εξής τουριστικά κρουαζιερόπλοια, εκ των οποίων ένα ή δύο -όσα χωρούσαν- πλεύριζαν στην προβλήτα, που εν τω μεταξύ είχε κατασκευαστεί, τα άλλα παρέμεναν στη ράδα:

– 1974-2003 «Γιούπιτερ», «Ωκεανός», «Οδυσσεύς», «Τρίτων», «Ολυμπία Voyager» της Ηπειρωτικής των Ανδρέα και Γιώργου Ποταμιάνου.

– 1974-2003 «Μ/V Ορφεύς», «M/S MINERVA» 1 & 2, της Swan Hellenic.

– 1985-1995 «Stella Maris», «Stella Oceanis», «Stella Solaris», της Sun Lines του Κεσέογλου.

– 1987-1992 Μέλος του Ελληνο-Ιαπωνικού Συνδέσμου Φιλίας.

– 1991-1994 «M/V The Azur», της Xandris S.A.

– 1993-1996 «M/V Ayrora», της Travel Dynamics, του Γ. Παπαγαπητού.

– 1995-1999 «M/V The Azur», της Fwarival Shipping, του Πουλίδη.

– 1990-2000 «M/V Harmony», «Serenate», της Poseidon Lines, του Ποθητού.

– 2001-2005 «M/S Kristina Regina» της Empros LInes Shipping, του Κακουργιώτη.

– 2002-2003 «M/V Κύπρος» της Salamis Lines του Χατζηθεοδώρου.

– 1986-2006 Διάφορα φορτηγά πλοία της εταιρείας Τιτάν.

– 1996-2006 «M/V Ivory», «Princesa Marissa», «Serenate», της Saphire Louis Cruise Lines του Κώστα Λοίζου.

Η ναυτιλιακή μου δράση τερματίστηκε λόγω της κλονισμένης υγείας μου. Το 1952 ήμουν μέλος του Δ.Σ. του Εμπορικού Συλλόγου με πρόεδρο τον Γεράσιμο Ματθαίο. Το 1973 έγιναν εκλογές και βγήκα πρόεδρος, θέση στην οποία παρέμεινα αδιάλειπτα μέχρι το 1983. ΄Εκτοτε δεν υπέβαλα υποψηφιότητα, γιατί ήμουν διωκόμενος του περιβάλλοντος Παπανδρέου, επειδή το 1981, όταν απαίτησαν να περνά από λογοκρισία η αλληλογραφία του εμπορικού συλλόγου, εγώ και τα άλλα μέλη του Δ.Σ. δεν το δεχτήκαμε. ΄Ετσι υποβάλαμε τις παραιτήσεις μας. Το 1959 έκανα το πρώτο μου ταξίδι στην Ιταλία με 2 υφασματέμπορους από τη Ρόδο. Ο ένας ήταν ο ξάδερφός μου Γεώργιος Βούης, ο άλλος ήταν ο Ευάγγελος Μαλτέζος. Στο πλοίο από τον Πειραιά για την Ιταλία μου έλεγε ο Βούης: «έλα βρε στην Ιταλία, έλα να ψωνίσεις, να κερδίσεις λεφτά»… Μέσα στην παρέα μας ήταν κι ένας γεροντάκος με άσπρα μαλλιά. Στη συζήτησή μας με ρώτησε: «με τι ασχολείσαι νεαρέ»; Του απάντησα: «έχω ένα εμπορικό κατάστημα και πηγαίνω να ψωνίσω». Μου λέει: «αν θα πετύχεις καλή περίοδο, θα σκύβεις και θα πιάνεις τα λεφτά από το δρόμο». Λοιπόν αυτή η περίοδος ήρθε, ήταν το χρονικό διάστημα 1980-2006. Αυτή ήταν η χρυσή περίοδος οικονομικής ευμάρειας της Κω. Κερδίσαμε πολλά λεφτά. Πήγαμε στο Μιλάνο, όπου μείναμε ένα μήνα, για να κάνομε τις αγορές μας. Για πρώτη φορά που βγήκα έξω, με παρέσυρε ο ξάδερφός μου κι έφερα καμιά 30ριά τόπια υφάσματα, δίχως να είμαι υφασματέμπορος. Πουλήθηκαν όλα αλλά δεν τα ξανάφερα.

Κατά τη διάρκεια της ζωής μου ανέπτυξα μεγάλη κοινωνική δραστηριότητα στην πόλη της Κω. Τα χρόνια εκείνα ήταν δύσκολα. Οι άνθρωποι δεν ήταν όλοι εγγράμματοι. Λοιπόν, συναντήσαμε πολλά εμείς, κακουχίες, γιατί ο πόλεμος άφησε πληγές, μεγάλες καταστροφές, δύσκολα χρόνια αλλά επιβιώσαμε. Σιγά-σιγά μεγάλωσα την επιχείρησή μου, έγινα μεγαλέμπορος, έκανα εισαγωγές. Από το 1968 μέχρι το 1973 ήμουν υποπρόεδρος του εμπορικού συλλόγου Κω, έτσι λεγόταν τότε η αντιπροεδρία. Διετέλεσα και πρόεδρός του από το 1973 μέχρι το 1983. Αργότερα έγινα και τουριστικός πράκτορας, ασκούσα ταυτοχρόνως δύο επαγγέλματα. Επί Ιταλών μέχρι το 1944 τα καταστήματα ήταν ανοιχτά και την Κυριακή μέχρι το μεσημέρι. Από το 68 μέχρι το 73 ήμουν προεδρεύων πρόεδρος του εμπορικού συλλόγου Κω. Κάποτε πήγαμε μια επιτροπή του εμπορικού συλλόγου στον στρατιωτικό διοικητή (στο πρώην κτίριο της 80 ΑΔΤΕ) και του είπα: «κ. διοικητά, να μας δώσετε την άδεια ν΄ ανοίγουν και να κλείνουν τα μαγαζιά μια συγκεκριμένη ώρα, να ξέρει ο κόσμος ότι υπάρχει τάξη στην αγορά». Μου απάντησε «Aν εiναι γi΄ αυτό, έχετε την άδεια από τώρα». Η άδεια ήταν προφορική. ΄Ετσι έβγαλα έξω ένα κήρυκα, ντελάλη, τον Γιάννη …, Ροδίτη, παντρεμένο στην Κω, του έδωσα ένα χαρτάκι και φώναζε σε όλη την πόλη τις ώρες. Τότε καθιερώθηκε το τακτικό ωράριο λειτουργίας για όλα τα εμπορικά καταστήματα, 8-1 το πρωί, 4-8 το απόγευμα. Αυτό κράτησε μέχρι το 1973. Από το 1973 μέχρι το 1983, που ήμουν πρόεδρος, άλλαξε το ωράριο. Το καλοκαίρι ήταν διευρυμένο, το χειμώνα ήταν πιο μικρό.

΄Ημουν το καλό παιδί του Παπακώστα, τότε Νομάρχη Δωδεκανήσου, διότι ήμουν ο μικρότερος σε ηλικία που συμμετείχα ως μέλος (πρόεδρος το εμπορικού συλλόγου Κω) στις συναντήσεις των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου στη Ρόδο, διότι του άρεσαν οι ιδέες μου, η ομιλία μου, Συνεργαζόμουν μαζί του, έχομε κάνει πολλά άλματα μαζί. ΄Ερχονταν κάθε τόσο κλιμάκια υπουργών στη Ρόδο για την επίλυση των νησιωτικών προβλημάτων. Το 1978 ήθελε να με κάνει βουλευτή. Μου έδωσε μια χρονική προθεσμία, να του απαντήσω. Το μεσημέρι συζήτησα με τη γυναίκα μου την πρότασή του. Μόλις της το ανέφερα αντέδρασε, λέγοντας «κάτσε στα αυγά σου, ούτε βουλευτή σε θέλομε, ούτε πολιτικό». Τότε έκανα μια σύσκεψη με τα μέλη του εμπορικού συλλόγου, συντάξαμε μία επιστολή με 80 υπογραφές και την έστειλα με τον έμπορο Κώστα Καματερό στη Ρόδο, όπου βρισκόταν ο τότε Υπουργός Εξωτερικών. Με την επιστολή αυτή προτείναμε την υποψηφιότητα του Αριστοτέλη Παυλίδη αντί της δικής μου. ΄Ετσι στηρίχτηκε από του οπαδούς του κόμματος, ψηφίστηκε στις εκλογές το 1978 και έγινε βουλευτής.

Με τον ΄Επαρχο επιλύαμε διάφορα προβλήματα. Μεταξύ των προβλημάτων ήταν και το θέμα ενός ακριτικού βοηθήματος, για το οποίο διατάχθηκα να προσκομίσω ονομαστική κατάσταση των συναδέλφων εμπόρων για την παροχή του. Τα μέλη του συλλόγου φρόντισαν να καταρτίσουν ένα ονομαστικό κατάλογο. Το βοήθημα κυμαινόταν από 20.000 μέχρι 100.000 δραχμές. Ο κατάλογος αυτός παραδόθηκε σε μένα κι εγώ πήγα στη Ρόδο, για να τον παραδώσω στο Νομάρχη. Εκείνος με προέτρεψε να τον δώσω στα χέρια του διευθυντή της Τράπεζας Ελλάδος Ρόδου. Πράγματι πήγα στο γραφείο του, παρέδωσα την κατάσταση και στη συνέχεια τα χρήματα δόθηκαν στους δικαιούχους. Οι δικαιούχοι ήταν 170 για όλο το νησί. ΄Ενας από αυτούς, ζει σήμερα, είναι ο Αντώνης Αρχοντάκης, τότε αντιπρόεδρος του συλλόγου. ΄Ολοι οι πολιτικοί, οι βουλευτές της εποχής, όπως λ.χ. ο Ταυλάριος, ο Κανόναρχος, έρχονταν στο γραφείο μου για να επιλύσομε τα τοπικά προβλήματα, δεν πήγαιναν στο δήμαρχο. ΄Ολοι σε μένα έρχονταν, τόση εκτίμηση υπήρχε προς το πρόσωπό μου και δικαίως, αφού ήμουν σε θέση να υποστηρίζω την προκοπή του τόπου δίχως ιδιοτέλεια και φανφάρες. Κάθε εποχή έχει τον άνθρωπό της, όλοι οι άλλοι είναι «χαλουβάδες». Όταν θέλει ένας άνθρωπος, είναι ικανός να σώσει μεγάλες καταστάσεις.

Κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως πρόεδρος του εμπορικού συλλόγου κατόρθωσα με προσπάθειες επτά ετών να ιδρυθούν στην Κω δύο υποκαταστήματα τραπεζών, το 1980 της Εμπορικής τράπεζας και το 1981 της Τράπεζας Πίστεως, μετέπειτα Alpha Bank. Από το 1975 μέχρι το 1981 πάλευα με κάποια επιτροπή νομιμοφροσύνης, η οποία απέρριπτε τα σχετικά αιτήματά μας ως συλλόγου. Απέρριπταν κάθε φορά το αίτημα, αλλά εγώ επανερχόμουν. ΄Εγραψα λοιπόν στον Υπουργό Οικονομικών μια επιστολή ως πρόεδρος του εμπορικού συλλόγου, στην οποία έγραφα μεταξύ άλλων: «…Θα αντικαταστήσετε τον υφιστάμενο φόρο των νησιών με νέο αλλά ποιος θα είναι αυτός; Αν είναι δυνατό, η άρτι απελευθερωθείσα περιοχή της Δωδεκανήσου να παραμείνει επί μια εικοσαετία άνευ φόρου». Αντί απάντησης, μου έγραψε: «΄Αηθες το περιεχόμενο της επιστολής σας, να είστε πιο προσεκτικός στις εκφράσεις σας». Αυτοί όμως βάλανε τότε 23% σε όλη την Ελλάδα και για τα Δωδεκάνησα έβαλαν 16% φορολογία. Το 1978 μου έκλεισαν μια συνάντηση με τον Υπουργό Οικονομικών κ. Οικονομόπουλο, κατά την οποία παρίστατο και ο βουλευτής Αριστοτέλης Παυλίδης. Την ώρα της συνάντησης ο υπουργός ανέφερε περιφρονητικά τα εξής: «΄Ενας (!) από την Κω έστειλε ένα τηλεγράφημα με άηθες περιεχόμενο…» Τότε έγινε μεγάλη φασαρία, αναστάτωση. Του απάντησα εγώ: «Εγώ είμαι από την Κω…». Ο Αρ. Παυλίδης του είπε: «κ. Υπουργέ, μπορεί ο κ. Μουζουράκης να είναι πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Κω, είναι όμως και εκλεκτό μέλος του κόμματός μας…». Αμέσως λύθηκε η παρεξήγηση, δώσαμε τα χέρια, γίναμε φίλοι, συμφιλιωθήκαμε. Μετά ο υπουργός έδωσε την έγκρισή του για την ίδρυση στην Κω των δύο τραπεζών, που συνέβαλαν στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού, διότι δόθηκαν δάνεια και έγιναν επιχειρήσεις.

Από το 1975 και εφεξής η τουριστική ανάπτυξη της Κω οφείλεται κατά μέγα μέρος σε μένα και στις προσπάθειες που κατέβαλα προς αυτή την κατεύθυνση. Οι άλλοι παράγοντες «κοιμόντουσαν», φορείς, υπηρεσίες, άτομα κλπ. Δεν πέρασε νομάρχης, υπουργός, πρωθυπουργός, που να μην ήμουν παρών στις συσκέψεις που έκανε. Είχα διασυνδέσεις με γραφεία στον Πειραιά και στην Αθήνα. Οι εμπορικοί σύλλογοι Ρόδου, Καλύμνου, Λέσβου, επικοινωνούσαν μαζί μου, για να χαράξομε πολιτική στο εμπόριο προς όφελος των νησιών μας. Εγώ παρέλαβα τον Καραμανλή με την κουστωδία του, το 1978, που ήρθε στην Κω. Ως υπουργός προεδρίας τον συνόδευε ο Κωστής Στεφανόπουλος. Ήμουν το «καλό παιδί» για όλους. Στο Επαρχείο έγινε η υποδοχή του. Μίλησα πρώτα εγώ, μετά μίλησε ο Κωστής Στεφανόπουλος. Εποχές ανεπανάληπτες, κύριε… Ζαμάγια. Δεν γυρίζουν πίσω, όχι, ούτε οι άνθρωποι γυρίζουν, τώρα δεν υπάρχουν αυτά, τότε υπήρχε σύμπνοια, αγάπη, σεβασμός. Τώρα, νομίζω, δεν υπάρχουν αυτά…Μ΄ αγκάλιασε, με φίλησε, πρώτος ομιλητής εγώ κι ύστερα οι άλλοι.

Είχα τη δύναμη να έχω ισχυρή άποψη και γνώμη, ήμουν πολύ αγαπητός του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή και περνούσε η άποψή μου. Τότε είμασταν δραστήριοι, διότι ανάμεσα στους πολλούς υπάρχει πάντα ένας που μπορεί να καταφέρει πολλά. Ένας τα καταφέρνει κι ένας τα καταστρέφει. Στην εποχή μου δεν χαριζόμουν. Δεν έδωσα ποτέ σε καμιά υπηρεσία το δικαίωμα για παρατήρηση ούτε μια φορά, ούτε στο Λιμεναρχείο, ούτε στην Αστυνομία. Διότι η Τουριστική Αστυνομία επιλαμβανόταν για θέματα τάξης. Ο πράκτορας έχει καθήκον όταν έρχεται ένα τουριστικό πλοίο, να ενημερώνει το Λιμεναρχείο, μετά το Τελωνείο και την υπηρεσία της Αστυνομίας, που είναι στο λιμάνι. Σ΄ αυτούς πρέπει να παραδίνει αριθμητικές καταστάσεις των επιβατών, λ.χ. 800-1.000, πρέπει να κάνει φωτοαντίγραφα, να δίνει ένα σε κάθε υπηρεσία. Μετά, όταν φεύγει, πρέπει να παραλαμβάνει από τις υπηρεσίες ένα χαρτί που λέει πότε ήρθε και πότε έφυγε το βαπόρι. Αυτή είναι η διαδικασία και ο πράκτορας οφείλει να την εφαρμόζει. Να είναι έτοιμα τα πούλμαν, οι ξεναγοί, τα προγράμματα επισκέψεων κλπ. πόση ώρα θα κάνουν σε κάθε αρχαιολογικό χώρο π.χ. στο Μουσείο, στο Ασκληπιείο κλπ.

Εγώ άνοιξα (καθιέρωσα) την εκδρομή προς τη Ζιά. Τότε είχα διασυνδέσεις με τα χωριά. Αν πεις για τον Κιαπόκα… και ο Σταμάτης, που είχε το μαγαζί και ο Μανώλης… Πρέπει να είναι κάποιος δυναμικός, αλλιώς δεν έχει επιτυχία στη ζωή του. Κάναμε εκδρομές σε όλο τον κόσμο, αρχίζαμε από την Τουρκία. Στην Κωνσταντινούπολη πήγαινα 30 χρόνια. Φεύγαμε για Πετρούμι, μετά για ΄Εφεσο, όπου υπάρχει η εκκλησία που πέθανε η Παναγιά μας, ύστερα στη λίμνη Μπάφα-μετά Σμύρνη- έπειτα Προύσα, όπου κάναμε στάση για 3-4 ώρες γιατί έχει μεγάλη αγορά να ψωνίσουν οι πελάτες και φτάναμε βράδυ στην Κωνσταντινούπολη. Η πρώτη μέρα είχε επίσκεψη στον ΄Αγιο Γεώργιο, μετά συναντούσαμε τον Πατριάρχη, Την εποχή που πήγαινα στην Τουρκία, υπήρχε φτώχια μεγάλη στο Πατριαρχείο και με την παραίνεσή μου οι προσκυνητές άφηναν τον οβολό τους. Στο Τοπ-Καπί υπάρχει και μια κάρα, δεν θυμούμαι ποιου αγίου. Μετά πηγαίναμε στο Ναό των Βλαχερνών (όπου ξενύχτησε ο λαός ψάλλοντας τον Ακάθιστο ύμνο και με θαύμα της Παναγίας καταστράφηκε ο αραβικός στόλος και σώθηκε η βασιλεύουσα). Σύμφωνα με την παράδοση είχε καθιερωθεί μια φορά το χρόνο μια συγκεκριμένη Παρασκευή ο βυζαντινός αυτοκράτορας να παίρνει το λουτρό του στην πηγή που υπήρχε κάτω από την εκκλησία. Ακολουθεί προσκύνημα στην Αγία Σοφία, επίσκεψη στο μουσείο Τοπ-Καπί, πρώην σουλτανικό σαράι, ύστερα στο αγίασμα του Μπαλουκλί, όπου υπάρχουν οι τάφοι των Πατριαρχών, μετά στην αγορά Καπαλί Τσαρσί, εκδρομή στην Πρίγκιπο το μεγαλύτερο από τα Πριγκιπόνησα. Μέναμε όλη τη μέρα και το βράδυ επιστρέφαμε στην Κωνσταντινούπολη. Τα πρώτα χρόνια μας επέτρεπαν να ανεβαίνομε στο γυναικωνίτη στην Αγία Σοφία. Ο επισκέπτης ανέβαινε από πέτρινα σκαλιά. Εκεί υπάρχουν δύο εικόνες, η μια παριστάνει τον Αύγουστο που παραδίδει στη βασίλισσα την Κωνσταντινούπολη. Η δεύτερη εικόνα παριστάνει τη βάπτιση του Χριστού από τον Ιωάννη. Αργότερα απαγόρευσαν την πρόσβαση προς το γυναικωνίτη. Πάνω από το ιερό βρίσκεται η εικόνα της Παναγιάς. Αυτή δεν την πείραξαν. Τις άλλες εικόνες τις ασβέστωσαν.

Στην Κω ερχόταν τακτικά ένα γκρουπ από την Ιαπωνία με γιατρούς. Αρχηγός του ήταν ο Ogata, έτσι λεγόταν, ήταν ο προσωπικός γιατρός του Ιάπωνα αυτοκράτορα. Του έκανα μια δεξίωση στο γραφείο και του χάρισα ένα μεγάλο κεραμικό πιάτο με τουριστικό θέμα της Κω. Σηκώθηκε, μ΄ αγκάλιασε και με φίλησε. ΄Ερχονταν για προσκύνημα στο Ασκληπιείο, όπου γινόταν προς τιμήν τους αναπαράσταση του Ιπποκρατικού ΄Ορκου. ΄Ηταν οι μόνοι επισκέπτες που γονάτιζαν στη μνήμη του μεγάλου Κώου Ιπποκράτη. Αγαπούσε πολύ το νησί, ερχόταν για αρκετά χρόνια. Με κάλεσε να επισκεφθώ την Ιαπωνία αλλά δεν μπόρεσα να πάω. Το 1997 πουλήθηκε το μαγαζί της οδού Αλεξάνδρου Διάκου 10. Γύρισα ξανά στη Β. Παύλου 1-3, όπου έμεινα άλλα 20 χρόνια. ΄Υστερα το γραφείο μεταφέρθηκε στην οδό Ελ. Βενιζέλου 65. Το 2006 έκανα το τελευταίο μου ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη. Σε μια δεξίωση επί του πλοίου Princesa Marissa, της εταιρείας Louis Cruise Lines του Κώστα Λοίζου, στις 9-6-2007, λιποθύμησα και με μετέφεραν στο Νοσοκομείο με διάγνωση οξείας νεφρικής ανεπάρκειας. Γι΄ αυτό αναγκάστηκα να εγκαταλείψω τη δουλειά. Το γραφείο το παρέδωσα στον άξιο συνεχιστή μου, ναυτικό και τουριστικό πράκτορα, Παναγιώτη Τζαμάλη, που το λειτουργεί μέχρι σήμερα με την ίδια επωνυμία, «Πύθων Τουρς», όπως το ονόμασα εγώ, όταν το πρωτάνοιξα, το 1977.

Για την προσφορά προς τον τόπο έτυχα των ακόλουθων βραβεύσεων:

– Στην αίθουσα της Πνευματικής Εστίας το Επαρχείο Κω διά της Επάρχου κυρίας Μαρίας Κυπραίου μου απένειμε τιμητικό δίπλωμα και το μετάλλιο του Επαρχείου Κω «για την προσφορά μου στην Οικονομική Ανάπτυξη του τόπου μας».

– Με τις επιστολές τους από 21 Ιουλίου 1981 και 12 Οκτωβρίου 1981 οι διευθύνσεις των Τραπεζών Πίστεως και Εμπορικής αντιστοίχως εξέφρασαν την ένθερμη ευαρέσκειά τους προς το πρόσωπό μου για την καθοριστική συμβολή μου στην ίδρυση και επιτυχημένη λειτουργία στην πόλη τη Κω υποκαταστημάτων τους.

– Στις 14-1-1983 ο οικείος επαγγελματικός κλάδος με το υπ΄ αριθμό πρωτ. 19 έγγραφό του, που υπογράφουν ο αντιπρόεδρος Σταμάτιος Γαμβρέλλης και ο γενικός γραμματέας Αντώνιος Αρχοντάκης, με ανακήρυξε «Επίτιμο Πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Κω «Ο Ερμής».

– Ο Ελληνοιαπωνικός Σύνδεσμος Φιλίας απέδωσε τιμή στο πρόσωπό μου στην Αθήνα στις 26-10-1987.

– Στην αίθουσα του ξενοδοχείου «Κως» στις 6-12-2003 το Λιμεναρχείο Κω διά του Λιμενάρχη κ. Ι. Αργυρίου μου απένειμε τιμητική πλακέτα «Σε ένδειξη τιμής για τις υπηρεσίες που πρόσφερα στον λιμένα της Κω ως Ναυτικός Πράκτορας».

– Στην Ιερή Μητρόπολη Κω-Νισύρου ο Μητροπολίτης Κω [+] Αιμιλιανός μου απένειμε τον Χρυσούν Σταυρόν της εν Δωδεκανήσω Εκκλησίας του Οικουμενικού Θρόνου «ευνοίας ένεκεν διά τον σεβασμόν μού εις την τοπικήν εμού Εκκλησίαν και εις αγιασμόν της κατ΄ οίκον εμού Εκκλησίας» μαζί με τιμητικό δίπλωμα εκ μέρους του Παναγιωτάτου Πατριάρχη μας κ.κ. Βαρθολομαίου με τον οποίο συνδεόμουν με φιλική αγάπη. Με την ίδια αγάπη και εκτίμηση συνδεόμουν και με τον μακαριστό Πατριάρχη Δημήτριο.

– Ο Εμπορικός Σύλλογος Κω μου απένειμε Τιμητική Διάκριση στις 19-9-2010, που υπογράφουν ο πρόεδρος Πασχάλης Βρακίδης και ο γενικός γραμματέας Δημήτριος Σαράντης, «για την προσφορά μου στον Σύλλογο και την Τοπική Οικονομία».

΄Εκτοτε ηρεμώ, αναπολώντας νοσταλγικά -είμαι πια ενενήντα έξη ετών- τα περασμένα χρόνια με αγάπη και θύμηση για την ωραία μας Κω, τη γλυκειά πατρίδα» (υπαγόρευση Ευάγγελου Μουζουράκη, 96 ετών, στην καφετέρια «Le Cafe» της Κω, στην οδό Β. Γεωργίου, στις 8, 9 και 16 Ιουνίου 2015).

Αλησμόνητε Φίλε, Ευάγγελε, προσευχόμαστε να είναι αιώνια ευεργετική η μνήμη σου, το δε υπομονετικό βιοτικό παράδειγμά σου ν΄ αποτελέσει περήφανο κληροδότημα για την οικογένειά σου, δίδαγμα θέλησης και δημιουργικότητας για όλους μας!

Κως, 1.12.2018

Κώστας Ζαμάγιας